گزارش ام آی جی تی؛
خوزستان نگران هفت تپه های جدید
ام آی جی تی: هم زمان با بیان اسامی شركت های بزرگ و جدید برای خصوصی سازی، مردم خوزستان كه خاطره تلخ شركت نیشكر هفت تپه و حتی گروه ملی را دارد، این دفعه نگران تر از همیشه شده اند.
خبرگزاری مهر؛ گروه استانها - کوثر کریمی: بازهم داستانی دیگر از سری ماجراهای پرفرازونشیب خصوصی سازی بخش صنعت در کشور که هر بار بجای اینکه دری از پیشرفت را پیش روی تولید و صنعت باز کند و مرهمی بر زخم های قشر کارگر باشد، باری بر دوش جامعه اقتصادی و صنعتی کشور می شود؛ شروع شده است.
بارها در ماجراهای خصوصی سازی برخی صنایع بزرگ در ایران، آنچه در چارچوب نتیجه حاصل شد علاوه بر سرنوشت نامعلوم صنعت موردنظر در آینده، مشکلاتی از قبیل تخلفات مالی مدیران جدید خصوصی سازی، تعدیل نیرو و وضعیت نابسامان حقوق و مطالبات کارگران بود که تجمعات اعتراض آمیز کارگران و نیروهای بیکار شده و یا در شرف بیکاری و محروم مانده از حق وحقوق چندماهه خودرا هم به دنبال داشت.
حال این سوال مطرح می شود که به چه علت فرآیند خصوصی سازی در کشوری مانند ایران، صنایع عظیم اقتصادی را گرفتار مشکلاتی چنین بزرگ و پیچیده می کند، درحالی که در خیلی از کشورها امر خصوصی سازی چاره و راهگشای مشکلات و گره های عرصه تولید و اقتصاد است؟
آیا افرادی که وارد چرخه مدیریتی خصوصی سازی شرکت های عظیم تولیدی و صنعتی می شوند، به اندازه لازم علم، دانش و صلاحیت اداره این امر مهم و خطیر را در به ثمر رساندن اهداف والا و بلندمدت این صنایع بزرگ کشور دارند؟ یا فقط در این فرآیند، بحث مالی قضیه مهم تلقی می شود؟
خوزستان تجربه تلخ خصوصی شدن شرکت نیشکر هفت تپه را دارد که موجب تنش های بی شمار کارگری در استان شده است، قبل تر شرایط برای شرکت گروه ملی فولاد ایران نیز چنین بود که اعتصابات کارگری بی شماری را به همراه داشت.
خوزستان زخم خورده خصوصی سازی است؛ این استان صنعتی، شرکت های برگ و عظیمی را در دل خود جای داده است که به آسانی قابل واگذاری به بخش خصوصی نیستند و باید فرآیند خصوصی سازی برای شرکت های بزرگ صنعتی مجدداً ویرایش و اصلاح گردد تا شرکت های بزرگ صنعتی ایران که قسمتی از آنها در خوزستان هستند با خصوصی سازی، به سمت رکود و ورشکستی و متلاشی شدن نروند.
اکنون در خوزستان بحث بر سر خصوصی سازی کردن شرکت های «حفاری»، «توسعه نیشکر و صنایع جانبی»، «پالایشگاه آبادان»، «سد و نیروگاه شهید عباسپور»، «نیروگاه رامین» و… است و از الان کارکنان این شرکت های بزرگ صنعتی با موجی از نگرانی مواجه گشته اند و ترس از خصوصی سازی و تکرار ماجرای هفت تپه و گروه ملی بر زندگی آنها سایه انداخته است.
واگذاری در این موقعیت به صلاح نیست
رئیس مجمع نمایندگان خوزستان در گفت و گو با خبرنگار مهر، درباب واگذاری شرکت های بزرگ دولتی به بخش خصوصی اظهار می کند: بعنوان نمایندگان مجلس، حساسیت ویژه ای را به این امر داریم که اصلاً در این موقعیت واگذاری ها و خصوصی سازی به مصلحت استان نیست و واردکردن استرس روانی به کارکنان این مراکز و شرکت ها نیز به صلاح نیست.
سید کریم حسینی با اعلان اینکه اعتقادداریم که خصوصی سازی و اصل ۴۴ یک نیاز قابل قبول است، ادامه می دهد: متأسفانه تجربه خوبی را در واگذاری ها نداشتیم و نحوه واگذاری ها و عملکرد سازمان خصوصی سازی در خوزستان برای واگذاری ها تجربه تلخ و ناموفقی بوده است.
وی با اشاره به اینکه بنا بر این خواهان پرداخته نشدن به این مسائل شدیم، تصریح می کند: قول گرفتیم که بحث واگذاری شرکت ملی حفاری ایران هم اکنون منتفی باشد و واگذاری نیروگاه و دیگر شرکت ها نیز قابل بررسی است.
رئیس مجمع نمایندگان خوزستان در مجلس می گوید: به کارکنانی که این اخبار را شنیدند قول می دهیم که این کار صورت نمی گیرد و افراد مختلف هم نباید این گونه اخبار را منتقل کنند و موجب ناامنی روانی بین آنها شوند و همین طور از کارگران تقاضا داریم تا باقدرت به کار، فعالیت و خدمت خود ادامه دهند و اگر بحثی شنیده شد، بعنوان نماینده آنها پاسخگو هستیم.
حسینی بیان می کند: در جلسه مقدماتی سفر رئیس مجلس شورای اسلامی نیز این بحث عنوان شد و پیگیری این مساله موردتوجه سایر مسئولان استانی نیز قرارگرفته است.
اصل ۴۴ یعنی واگذاری واقعی اقتصاد به مردم
دیگر نماینده مردم اهواز، باوی، حمیدیه و کارون در مجلس شورای اسلامی نیز در گفت و گو با خبرنگار مهر، با اشاره به خصوصی سازی شرکت ملی حفاری اهواز توسط دولت و احتمال انحراف آن، عنوان می کند: در واگذاری های اصل ۴۴ بناشده بود تا اقتصاد را به مردم واگذار نماییم یعنی تقویت نقش مردم در اقتصاد و کمک به جمع آوری منابع و نقدینگی موجود در بازار مدنظر بود. بطور مثال حالا سه هزار میلیارد تومان را بعنوان سرمایه گذاری از منابع مردم استفاده نمائیم تا بتوانیم اقتصاد را واقعاً به مردم واگذار نماییم.
مجتبی یوسفی ادامه می دهد: فرمایش مقام معظم رهبری این بود که اقتصاد باید با اصل ۴۴ به مردم واگذار شود ولی متأسفانه در واگذاری ها دو اتفاق افتاد؛ یکی اینکه خصولتی شد یعنی با شیوه خصوصی انجام نشد و شرکت های شبه دولتی یا مجموعه های فاقد شفافیت پای کار آمدند و یا اینکه به برخی افراد فاقد اهلیت واگذار شد.
وی یادآور می شود: متأسفانه در این واگذاری ها گاهی شرکت ها به کسانی واگذار شد که در حوزه سیاست به صورتی دارای تسویه حساب هایی برای بعضی از جریانات سیاسی بودند و به این جهت دیدیم که واگذاری برمبنای کارشناسی و سپردن به مردم نبوده است و ازنظر اهلیت به افرادی فاقد اهلیت واگذار شد.
نماینده مردم اهواز، باوی، حمیدیه و کارون در مجلس شورای اسلامی اضافه می کند: با این وضعیت، فرصت های موجود در کشور دومینو وار به تهدید تبدیل شدند که کارخانجات و صنایع بالادستی استراتژیکی مثل هپکو، هفت تپه، گروه ملی و ارج که نیاز داخلی را تامین می کنند و ارزآوری و اشتغال را برای قشر زحمت کش کارگر و خانواده آنها داشتیم، از این فرصت ها بودند.
ملی حفاری زمینه ساز خودکفایی کشور
یوسفی می گوید: بدین سبب واگذاری شرکتی مثل شرکت ملی حفاری ایران که قدرت نفوذ ما در حوزه تخصصی توسعه میادین نفتی یا گازی است، به صلاح نیست. یکی از موضوعاتی که در صنعت نفت و گاز چه برای بازسازی چاه ها، راه اندازی چاه های جدید و همین طور برای افزایش و یا پایداری تولید بسیار جدی است، وابستگی نداشتن به دیگر کشورها بوده است و این موجب شد تا ملی حفاری که با دستور حضرت امام شکل گرفته است، کشور خودکفا شود.
وی با اشاره به اینکه حالا شرکت های بالادستی مثل حفاری بعنوان یکی از اولویت های صنعت نفت موجب کاهش هزینه تولید نفت شده است، تصریح می کند: از طرفی هم نمی توان معیشت چند ۱۰ هزار نفر کارگر و کارمند را با خانواده آنها به خطر بیندازیم و کشور را در آینده ای نزدیک در حوزه ملی حفاری وابسته نماییم چون متأسفانه می خواهیم این ظرفیت را از دست بدهیم.
نماینده مردم اهواز در مجلس شورای اسلامی با تاکید بر اینکه در کنار مردم و کارکنان حفاری هستیم تا اجازه ندهیم این اتفاق رخ دهد، اضافه می کند: به جد مقابل این خصوصی سازی ایستاده ایم و حتی ضمن چند تذکر به وزیر اقتصاد، جلساتی را نیز در سطح ملی برگزار کردیم.
یوسفی درباره سرنوشت واگذاری نیروگاه رامین اهواز به بخش خصوصی و واکنش نمایندگان خوزستان در مجلس به این مسئله، عنوان می کند: برای خصوصی سازی نیروگاه رامین نیز مدیرعامل نیروگاه های حرارتی کشور را به نیروگاه رامین آوردیم و با این خصوصی سازی مخالفت کردیم که اعلام نمود قرار نیست واگذار شود و اگر باشد هم در حد پنج درصد یا درصدهای مختصری است که در مالکیت دولت بماند.
وی می گوید: تذکری هم برای پالایشگاه آبادان دادیم و از ظرفیت نظارتی، تذکر و اخطار را استفاده کردیم.
خصوصی سازی ملی حفاری را گرفتار بحران می کند
معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار خوزستان نیز درباره واگذاری شرکت ملی حفاری می گوید: وظایف برخی شرکت ها باید حاکمیتی باشد و شرکت ملی حفاری با توجه به این که پایه و زیربنای صنعت نفت کشور است و بخش اعظم درآمدهای ما از درآمدهای نفتی است، باید موردتوجه بیشتری قرار گیرد.
نورالله حسن زاده می افزاید: با توجه به این که بخش خصوصی برمبنای درآمد و هزینه اداره می شود، واگذاری ملی حفاری به بخش خصوصی در شرایط فعلی کشور و استان و تحریم های ظالمانه و مشکل فروش نفت، آنرا گرفتار بحران می کند.
وی تصریح می کند: همین طور باتوجه به نرخ بیکاری در خوزستان و از طرفی نیاز به حفر چاه های نفت و شرایط درآمدی نفت، واگذاری ملی حفاری در شرایط فعلی عملی نیست.
معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار خوزستان معتقد می باشد که در شرایط فعلی کشور و استان واگذاری ملی حفاری به مصلحت کشور و استان نیست.
واگذاری طبق برنامه سازمان خصوصی پیش می رود
مدیرکل تعاون کار و رفاه اجتماعی خوزستان نیز درباره خصوصی سازی برخی شرکت های خوزستانی و احتمال تکرار سناریوی هفت تپه در شرکت ملی حفاری، به خبرنگار مهر می گوید: طبق اصل ۴۴ قانون اساسی، واگذاری شرکت های دولتی کار درستی است ولی باید اهلیت خریدار تعیین تکلیف و به کسی واگذار شود که اهلیت خرید آنرا دارد.
ارسلان غمگین می افزاید: واگذاری شرکت های دولتی نباید با هدف درآمدزایی صرف و باز کردن آنها از سر خودمان باشد.
وی تصریح می کند: برای واگذاری شرکت های دولتی، دولت ابتدا باید آنها را به سوددهی برساند و سپس مبادرت به واگذاری آنها کند.
مدیرکل تعاون کار و رفاه اجتماعی خوزستان بیان می کند: سازمان خصوصی سازی برای واگذاری شرکت های دولتی هیچ مشورتی با ما ندارد و واگذاری های شرکت های دولتی طبق برنامه خودشان پیش می رود.
یکی از کارشناسان ستادی شرکت ملی حفاری که ۱۰ سال سابقه کار دارد، می گوید: شرکت ملی حفاری ازجمله شرکت هایی است که با دستور امام راحل راه اندازی شده و با کمک اولیه ایشان از صندوق مالی ملی شکل گرفت. وقتی صنعتی را ملی می نماییم یعنی اینکه از همان اول به درستی تشخیص دادند که چنین صنعتی و شرکتی باید منافع ملی داشته باشد و وقتی کلمه «ملی» را اطلاق می نماییم، پس تصمیم گیری و منافع آن نیز ملی است.
این کارشناس ستادی شرکت ملی حفاری تصریح می کند: با این کار یکی از هویت های ملی را از بین می بریم چون این شرکت منطقه ای در خاورمیانه جزو شرکت های کم نظیر و بی نظیر است و تجربه نشان داده است که خصوصی سازی حداقل در دولت کنونی سبب زوال، از بین رفتن قدرت شرکت واگذارشده و نگرانی طیف وسیعی از جامعه می شود.
وی یادآور می شود: با تجربه هایی مثل هفت تپه حداقل این مدل خصوصی سازی آینده خوشی ندارد و به هر حال همانطور که از قدیم گفته اند «مشت نمونه خروار است» و حداقل اگر تجربه های موفقی را داشتیم، می شد به این ماجرا امیدوار بود. در معنای درست و دقیق کلمه خصوصی سازی دیدگاه خوبی است ولی وقتی اجرا، روش اجرایی، برنامه ریزی و زیرساخت ها هدفمند نباشد، منجر به فاجعه می شود.
تکرار تجربه اشتباه
این کارشناس ستادی شرکت ملی حفاری با طرح این سوال که «وقتی در انجام یک کار ناتوان هستیم، چه دلیلی دارد که این قدر زود آن تجربه اشتباه را تکرار کنیم؟» اضافه می کند: به نظرم شرکت ملی حفاری پس از خصوصی سازی آن اقتدار و قدرت متمرکز خودرا از دست می دهد، وقتی صنعت را خصوصی سازی می کنند باید به فکر هلدینگ درست وحسابی بود و صنعت حفاری هم یک کار تک محور نیست؛ بطور مثال برای اسقاط یک دکل یا انجام یک کار حفاری مجموعه ای از صنایع و تخصص کنار هم قرار می گیرند، حال اگر یکی از این مجموعه های خصوصی بنا به منافع درون سازمانی قصد همراه شدن با مجموعه را نداشته باشد، آن وقت هزینه های خواب یک دستگاه آن هم با این وضعیت تحریم قابل محاسبه ریالی نیست.
وی عنوان می کند: یعنی زمانی داریم خصوصی سازی را برای شرکت مطرح می نماییم که شرکت تحت تحریم های شدید می باشد و در ضعف و نقطه بحرانی کار قرار داریم و بسیاری از قطعات وارد نمی گردد و دکل ها خواب است. وقتی در همین وضعیت تصمیم به خصوصی سازی می گیرند، اصلاً معین نیست که وضعیت دکل هایی که به خاطر نبود قطعه در حالت خواب هستند، چه می شود.
این کارشناس ستادی شرکت ملی حفاری تشریح می کند: پس از خصوصی سازی نیز تا برگشت به روال طبیعی حداقل یک چرخه پنج تا ۱۰ ساله برای هماهنگ شدن همه چیز نیاز است. بدین سبب اگر در این برهه زمانی به سمت خصوصی سازی برویم، آن هم در این وضعیتی که روند خصوصی سازی و بورس نشان داد که دولت حتی از منافع خودش در بورس هم نمی تواند حمایت کند، کار درستی را انجام ندادیم.
وی اضافه می کند: دولت، شستا و چند شرکت پالایشی را وارد بورس کرده است که همین ها را هم نتوانسته است مدیریت کند یعنی مدیریت نرم افزاری و سامانه ای است و بااین حال در همین زمینه ها نیز اختلال دارد.
این کارشناس ستادی شرکت ملی حفاری با اشاره به اینکه قدرت شرکت ملی حفاری با خصوصی سازی از بین می رود، یادآور می شود: بعد هم مسئله آوردن شرکت های خارجی مطرح می شود، چون وقتی ملی حفاری دیگر نباشد، انعقاد قراردادهای کرسنت و خارجی آسان تر محقق می شود و این خطرناکست که به نظرم حداقل پشت خصوصی سازی شرکت ملی حفاری آوردن شرکت های خارجی و دادن میدان به شرکت های دیگر است.
این کارشناس ستادی شرکت ملی حفاری تاکید می کند: به واگذاری حفاری خوش بین نیستم و خیلی نگاه سیاسی به این مساله ندارم و نگرانی همکاران را می بینم ولی دولتی که سال آخر فعالیتش است، حداقل اگر به دنبال پروژه خصوصی سازی بود باید در جوانی و ابتدای راه انجام می داد که تبعاتش را خودش بر عهده بگیرد.
دولت باید پاسخگوی اقدام خود باشد
وی ادامه می دهد: اگر دولت حالا واگذاری را انجام دهد، ۶ ماه دیگر که کار را تحویل می دهد، چه کسی باید پاسخگوی تبعات این کارش باشد. رئیس جمهور به عملکرد ۶ یا ۷ سال پیش خودش پاسخ نداده و جوابگوی برنامه های دولت خودش نبوده و حالا می خواهد سنگ بزرگی را برای دولت بعدی که مقرر است روی کار بیاید، در یک چاه پرتاب کند.
وی اضافه می کند: اگر این اتفاق رخ دهد باید نگران لطمه های منطقه ای ناشی از بیکاری چند هزار نفر باشیم. پرسنل هفت تپه در مرکز استان نبودند و وقتی ۱۰ درصد آنها در شوش اعتصاب کردند، بازتاب رسانه ای و بین المللی در کشورهای بیگانه داشت و یک نقطه منفی شد و حالا ملی حفاری در قلب اهواز است و اگر حقوق و مزایای کارگر به تعویق افتاد، اعتصاب آن هم در مرکز استان فاجعه می شود.
این کارشناس ستادی شرکت ملی حفاری اظهار می کند: کارکنان شرکت ملی حفاری بطور تقریبی ۱۸ هزار نفر است و حدود ۱۵ هزار نفر هم بازنشسته دارد که به شرکت تعصب دارند و هنوز برخی منافع در شرکت هست و لطمه های روانی این واگذاری بر آنها نیز تأثیرگذار خواهد بود.
وی با طرح این سوال که «اگر هم مقرر است که ملی حفاری خصوصی سازی شود، چرا یک تجربه را به اشتباه تکرار می کنند؟» پیشنهاد می دهد: برای این کار می توان یک شرکت تعاونی برای پرسنل تشکیل و ۱۵ تا ۲۰ درصد را پذیره نویسی داخلی انجام دهند که اگر با موفقیت انجام شد، آن وقت برای خصوصی سازی ۱۰۰ درصدی این شرکت برنامه ریزی کنند ولی اگر تجربه تلخی بود، شرکت ازدست رفته نیست و پس از اتمام زمان مشروط تعیین شده در پذیره نویسی پرسنل کنار می روند تا شرکت برگردد.
این کارشناس ستادی شرکت ملی حفاری با اعلان اینکه اگر نیروهای ستادی با این ماجرا کنار بیایند، نیروهای اقماری فعال روی دکل های حفاری ازنظر روانی نابود می شوند، می گوید: این طرح در ملی حفاری که ساختار خاص و ویژه ای دارد، موفق نخواهد بود و اگر هم زمانی بخواهد موفق باشد، مجری اش این دولت پیر و روبه زوال نیست.
به گزارش ام آی جی تی به نقل از مهر، حال آنچه مهمست مدیریت اصولی و کارشناسانه در امر واگذاری صنایع به بخش خصوصی است، آن هم در صنایع بزرگ خوزستان تا دیگر شاهد ماجراهایی همچون داستان نیشکر هفت تپه نباشیم.
با تجربه تلخ شرکت نیشکر هفت تپه و گروه ملی فولاد ایران، بنظر می رسد پروسه خصوصی سازی شرکت های بزرگ معیوب است و نیاز به بازبینی جدی در این خصوص وجود دارد چونکه خوزستان تاب وتوان تحمل اعتراضات و اعتصابات کارگری جدیدی را ندارد.
منبع: ام آی جی تی
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب