همه چیز درباره استفاده از مازوت در ایران
به گزارش ام آی جی تی این روزها مازوت یا همان نفت کوره متهم اصلی آلودگی هوا است؛ سوختی که در اغلب کشورهای پیشرفته بعنوان سوختی مقرون به صرفه به حساب می آید، در ایران عامل آلودگی شناخته شده و هر روز برچسب جدید بر آن زده می شود.
به گزارش ام آی جی تی به نقل از ایسنا، هنگام ورود نفت خام به برج تقطیر، فراورده هایی همچون بنزین، گازوییل، گازمایع و سوخت جت خارج و از قسمت انتهای برج تقطیر فراورده سنگینی به نام نفت کوره خارج می شود. این فراورده نفتی در گذشته در نیروگاه ها، لوکوموتیوها و سوخت کشتی ها مورد استفاد قرار می گرفت و هم اکنون بعنوان یک سوخت محبوب در کشورهای صنعتی پیشرفته مورد استفاده قرار می گیرد. در واقع زغال سنگ و نفت کوره اصلی ترین سوخت نیروگاه های جهان به حساب می آیند.
چقدر مازوت به نیروگاه ها تحویل داده می شود؟
باتوجه به اینکه در همه جای دنیا گاز وجود ندارد، عموما سوخت غالب نیروگاه ها زغال سنگ یا نفت کوره است. کشورهایی همچون آمریکا، استرالیا، روسیه، چین و هند که جزو کشورهای پیشرفته شناخته می شوند، در نیروگاه های خود از نفت کوره و زغال سنگ استفاده می نمایند. اما سوال اینجاست که چرا گفته می شود در ایران این فراورده نفتی آلودگی به همراه دارد؟
هم اکنون روزانه معادل ۱۹۰ میلیون لیتر فرآورده و گاز به نیروگاه های کشور تحویل داده می شود که حدود ۱۳ میلیون لیتر آن نفت کوره است که در فصول سرد مانند شرایط فعلی این عدد به ۳۵ میلیون لیتر می رسد و در تابستان امکان دارد این عدد به صفر هم برسد. اگر این عدد را به نسبت ۱۹۰ میلیون لیتر فرآورده توزیعی به نیروگاه ها در نظر بگیریم، حدود یک ششم می شود و این در شرایطی است که طبق اعلام مسئولان، نفت کوره در کلان شهر ها توزیع نمی گردد.
با این وجود شاهد می باشیم که کلان شهرها همچون تهران بسیار آلوده هستند؛ بنابراین باید عامل اصلی آلودگی را شناسایی کرد و بعد به دنبال راه چاره بود. جهت بررسی این مطلب توجه به نکاتی ضروری می باشد. با رفتن به سایت aqms.doe.ir می توان متوجه شد که وضعیت هوای تمامی شهرهایی که هم اکنون در نیروگاه های اطراف آن نفت کوره مصرف می شود در محدوده سالم و گاها پاک قرار دارد. این در حالیست که وضعیت کلانشهرها که حتی قطره ای نفت کوره در نیروگاه های آن مصرف نمی گردد در وضعیت بسیار ناسالم قرار دارد.
نکته دوم، تکنولوژی مورد استفاده در نیروگاه هاست. در کشورهای پیشرفته روی دودکش های نیروگاه تجهیزات رفع آلودگی و فیلتراسیون نصب شده و همین مسئله گاز خروجی از نیروگاه ها را تصفیه و فیلتر می کند و مانع از انتشار آلودگی ناشی از سوخت زغال سنگ و مازوت در محیط می شود. در ایران به سبب اینکه چنین سیستمی وجود ندارد به تمام نیروگاه ها سوخت گاز و گازوئیل تحویل داده می شود. تنها در بعضی از فصول سرد سال به سبب کمبود گاز و گازوییل به صورت محدود تنها در بعضی نیروگاه ها که دور از کلانشهرها هستند، به صورت محدود نفت کوره توزیع می شود که این امر از نظر اقتصادی بهینه نیست ولی به سبب به روز نبودن سیستم نیروگاه ها، کشور مجبور است این ضرر اقتصادی را متحمل شود و اگر قرار باشد کشور به صورت اقتصادی مدیریت شود باید نیروگاه ها استاندارد شوند.
صادرات ۱.۵ تا ۲ میلیون لیتر نفت کوره در ماه
به قول کارشناسان انرژی، نفت کوره ایران با گوگرد بالا به سادگی به نیروگاه های دنیا فروخته می شود اما مسئله این است که نیروگاه های مصرف کننده آن استاندارد هستند و بعد از گوگردزدایی از گازهای احتراق با عملیات فیلتراسیون، ذرات معلق را کم می کنند. با این جود مازوت، متهم اصلی آلودگی هوا در ایران شناخته شده است. با نگاه به سایت سامانه پایش کیفیت هوا می توان متوجه شد که شاخص دی اکسید گوگرد زیر ۱۰۰ و در نقطه پاک است؛ یعنی مشکل آلودگی هوای تهران فقط گوگرد نیست.
از طرف دیگر آن طور که مسئولان بارها اعلام نموده اند، در تهران نفت کوره سوزانده نمی گردد و گوگرد در مرحله پاک است و مشکل، وجود ذرات معلق است. نفت کوره یکی از سوخت های محبوب دنیا شناخته شده و در شرایط کنونی هم ایران این فرآورده نفتی را به کشورهای دیگر صادر می کند.
حدود ۲.۵ میلیارد لیتر مخزن خالی برای ذخیره سازی نفت کوره وجود دارد
میزان صادرات نفت کوره ایران بین ۱.۵ تا ۲ میلیون لیتر در ماه اعلام شده است. البته صحبت هایی در مورد عدم استفاده کشتیرانی از سوخت مازوت از سال قبل میلادی مطرح شده اما باید دانست که سهم سوخت کشتی در بازار نفت کوره دنیا بسیار اندک بوده و سهم اصلی بازار نفت کوره، سوخت نیروگاه هاست.
در این بین، صحبت هایی هم در مورد عدم ظرفیت انبار مازوت مطرح می شود که طبق اعلام مسئولان نفتی، این مسئله حقیقت ندارد و در شرایط فعلی حدود ۲.۵ میلیارد لیتر مخزن خالی برای ذخیره سازی نفت کوره در کشور وجود دارد و تولید روزانه آن حدود ۵۷ میلیون لیتر است؛ یعنی اگر از امروز تا دو ماه دیگر هیچ مازوتی به فروش نرسد مخزن ها بازهم خالی هستند.
چرا طرح فیلتراسیون نیروگاه ها اجرایی نشد؟
در این زمینه ساناز جعفرزاده، رئیس اداره اچ اس ای شرکت مادر تخصصی برق حرارتی در مورد اقداماتی که تا کنون برای فیلتراسیون نیروگاه ها انجام شده است، به ایسنا اظهار داشت: در یک سال و نیم گذشته یک پروژه تحقیقاتی میان وزارت نیرو، شرکت برق حرارتی و آژانس همکاریهای بین المللی ژاپن صورت گرفت تا تکنولوژی های سازگار با محیط زیست در صنعت برق شناسایی شود که نه تنها بخش تولید بلکه سایر بخش ها را هم تحت پوشش قرار می داد.
وی با اعلان اینکه قرار بود جنبه های مختلف رفع معضل آلودگی شناسایی و مشخص شود که این طرح توجیه تکنیکی و به صورت کلی قابلیت انجام در چه بخش هایی دارد، اظهار نمود: باید در نظر داشت که همه نیروگاه ها از سوخت مازوت استفاده نمی کنند و تنها ۱۴ نیروگاه در کشور از این فرآورده نفتی برای تولید برق استفاده می نمایند.
۱۴ نیروگاه قابلیت استفاده از مازوت دارند
رئیس اداره اچ اس ای شرکت مادر تخصصی برق حرارتی اشاره کرد: این نیروگاه ها زمانی که از مازوت استفاده می نمایند بحث آلودگی و عبور از پارامترهای استاندارد مطرح می شود که علت آن هم این است که مازوتی که از شرکت فرآورده های نفتی به نیروگاه ها تحویل داده می شود از ابتدا یک آلودگی همراه گوگرد دارد و زمانی که یک ماده خام اولیه با آلودگی همراه گوگرد دریافت می شود هنگام احتراق هم آن آلودگی وجود خواهد داشت و این سبب می شود که نیروگاه ها نتوانند حدود استاندارد را رعایت نمایند.
جعفرزاده با اعلان اینکه یکی از اولویت های ما بررسی راهکارهای حل این مسئله بود و بنا بر این با تیم ژاپنی این مورد را مطرح کردیم و مطالعات مختلفی روی این مسئله انجام شد، اظهار داشت: بر مبنای آنچه در گزارش نهایی اعلام شده است، زمانی نصب فیلتراسیون در نیروگاه ها توجیه اقتصادی دارد که بیشتر از ۷۲ درصد زمان بهره برداری از نیروگاه ها با سوخت مازوت باشد و این در شرایطی است که زمان بهره برداری از ۱۴ نیروگاهی که از سوخت مازوت استفاده می نمایند تنها یک ماه یا نهایتا یک ماه و نیم در سال است.
وی ادامه داد: از طرفی سوختی که آلودگی گوگرد دارد، در زمان خروج از نیروگاه ها با کاهش دما روبرو می شود و خوردگی سرد به وجود می آورد و تجهیزات واحد نیروگاهی در راه اسیدسولفوریک صدمه دیده و خورده می شوند. به عبارت دیگر، هنگامی که نیروگاه ها را با سوخت مازوت بهره برداری می نماییم دائما گرفتار صدمه خوردگی هستیم.
رئیس اداره اچ اس ای شرکت مادر تخصصی برق حرارتی با اعلان اینکه تجهیزات فیلتراسیون نیروگاه ها دو دسته هستند که شامل بعد از احتراق و قبل از احتراق می شود که در نیروگاه ها تجهیزات بعد از احتراق می تواند مورد استفاده قرار بگیرد، اظهار داشت: اگر این تجهیزات نصب شود صدمه ای که به تجهیزات نیروگاهی وارد میکند پا برجاست اما می توان میزان آلودگی را به شکلی تغییر داد. یک نوع از این گونه ها احتیاج به میزان قابل توجهی آب دارد. در مطالعه ای که انجام شد بررسی دسترسی به منابع آبی زیرزمینی مورد بررسی قرار گرفت.
به قول جعفرزاده باتوجه به اینکه ایران کشور نیمه خشکی است، اعلام گردید که اصلا چنین آبی در مناطقی که این ۱۴ نیروگاه قرار دارند وجود ندارد که بتوان تجهیزات فیلتراسیون را نصب و مانع از انتشار آلودگی شد و در نهایت موضوعی که به ما ابلاغ گردید این بود که چه از نظر اقتصادی و چه از نظر قابلیت اجرا و فنی و عملکرد، انجام این کار ممکن نیست و این مسئله هم مورد تایید کارشناسان خارجی هم قرار گرفت.
وی با اعلان اینکه زمانی که در پالایشگاه ها این آلودگی حذف شود محصول جانبی که برجای می گذارد برخی ترکیبات گوگردی پرارزش است که می تواند بعنوان محصول دیگری به فروش برسد، اضافه کرد: اما اگر در زمان پس احتراقی در نیروگاه ها فیلتراسیون صورت بگیرد، محصولی که برجای گذاشته می شود گچ است که باتوجه به حجم زیادی که دارد، در هرکجایی که بخواهد انباشت شود خاک آن منطقه را از بین خواهد برد.
نیروگاه های مازوت سوز در صف بازنشستگی
رئیس اداره اچ اس ای شرکت مادر تخصصی برق حرارتی اظهار نمود: نتیجه گیری هایی که صورت گرفت این بود که وزارت نفت می بایست آلودگی اولی را از بین ببرد؛ چونکه نیروگاه هایی که از مازوت استفاده می نمایند عموما نیرگاه های قدیمی و نیروگاه هایی هستند که تجهیزات رفع آلودگی به صورت کلی برای آن جانمایی نشده است. از طرف دیگر باتوجه به اینکه این طرح یک پروژه بزرگ است، معادل یک پنجم یک نیروگاه هم هزینه دارد.
به قول جعفرزاده، ۹ پالایشگاه تولید کننده مازوت هستند و ۱۴ نیروگاه می توانند از آن استفاده می نمایند. در این بین صنایعی هم وجود دارند که قابلیت استفاده از سوخت مازوت را دارند.
وی با تاکید بر اینکه اگر در آن ۹ پالایشگاه رفع آلودگی صورت بگیرد، مصرف کنندگان مشکل نخواهند داشت، اشاره کرد: برنامه بازنشستگی نیروگاه هایی که از مازوت استفاده می نمایند در دستور کار قرار دارد و اگر برنامه های توسعه ای به سمت سیکل ترکیبی پیش برود، راندمان تا حدود ۶۰ درصد هم افزایش خواهد یافت که در ضریب انتشار اکسید گوگرد، اکسید نیتروژن و گاز گلخانه ای تأثیر دارد.
به قول کارشناسان، با تمام مزایا و معایب نفت کوره یا همان مازوت، بنظر می رسد که مبحث آلودگی این روزهای تهران و کلان شهرها ارتباط چندانی با بهره گیری از این فرآورده نفتی در نیروگاه ها ندارد؛ چونکه در هیچ کدام از نیروگاه های کلان شهر ها از مازوت استفاده نمی گردد و شاید بهتر است مسئولان با یک هم افزایی و اتحاد به دنبال ریشه مشکل و حل رفع غبار سیاهی از آسمان کلان شهرها باشند.
منبع: migtco.ir
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب