سایه تهدید بحران گاز برروی کشور
با سرد شدن هوا سرعت مصرف انرژی یا به عبارت بهتر هدررفت انرژی در مدار تند قرار گرفته است؛ بطوریکه درصورت عدم مدیریت تبعات بسیاری را برای ایران به دنبال دارد.
به گزارش ام آی جی تی به نقل از ایسنا، برمبنای آخرین آمار اعلامی مقدار مصرف گاز در بخش خانگی و تجاری نسبت به دوره مشابه سال قبل با این وضع دما ۱۵ درصد بالا رفته است؛ باتوجه به شروع موج سرما در کشور از هفته گذشته، مقدار مصرف گاز در بخش خانگی به ۵۶۰ تا ۵۷۰ میلیون مترمکعب رسید که حدود ۷۰ درصد تولید گاز کشور را به خود مختص کرده است. حالا تولید گاز طبیعی در حداکثر مقدار خود است و روز گذشته این مقدار از شروع امسال تا حالا رکورد زد و به بالای ۸۰۰ میلیون مترمکعب رسید.
طبق اعلام، تأسیسات و خطوط انتقال گاز در آمادگی کامل هستند و گاز طبیعی را به نقاط مختلف کشور ارسال می کنند. با این وجود باتوجه به پیش بینی های انجام شده و آمار هواشناسی از شروع هفته جاری دو موج سرما از مناطق غربی و شمالی وارد کشور می شود و اثری که این دو موج بر دمای هوا می گذارد، بسیار محسوس است که به تبع آن مصرف گاز هم افزایش می یابد.
تخصیص گاز به نیروگاه ها و صنایع چقدر است؟
با توجه به این که این دوره سرما طولانی تر بوده، سبب می شود فشار زیادی به شبکه گاز کشور بیاید و ممکنست به مصرف حتی ۸۰ درصدی گاز در بخش خانگی برسیم که این فشار به بخش صنعت و نیروگاه ها وارد می شود. حالا روزانه حدود ۱۱۰ میلیون مترمکعب به بخش صنعت و روزانه ۱۰۰ میلیون مترمکعب به نیروگاه ها اختصاص یافته است که اگر مصرف در بخش خانگی افزایش یابد، این مقدار گازرسانی به این دو بخش هم کاهش پیدا می کند.
آنطور که محسن طرزطلب - مدیرعامل شرکت تولید نیروی برق حرارتی - به ایسنا گفته است هم اکنون میزان تخصیص گاز به نیروگاه ها ۵۰ درصد نسبت به هفته گذشته کاهش و میزان مصرف گازوئیل به همین میزان بالا رفته است و پیش بینی می شود در صورت کاهش محسوس دمای هوا و افزایش مصرف گاز در بخش خانگی و تجاری، میزان مصرف سوخت مایع در نیروگاه ها افزایش پیدا کند؛ البته هم اکنون ذخایر سوخت مناسب می باشد و مشکلی برای تامین برق وجود ندارد.
وی با اعلان اینکه در چند روز گذشته میزان گاز تحویلی به نیروگاه ها نسبت به هفته گذشته ۵۰ درصد کاهش پیدا کرده است و متناسب با این میزان کاهش مجبور به استفاده از سوخت مایع شدیم، اظهار نمود: عمده سوخت مایعی که در نیروگاه ها استفاده می شود، سوخت گازوئیل است.
احتمال وقوع خاموشی
مدیرعامل شرکت تولید نیروی برق حرارتی با اشاره به احتمال وقوع خاموشی ها در کشور و یا بروز مشکل جدی در صنعت برق، اظهار داشت: وضعیت تامین برق به برودت هوا و میزان مصرف گاز بستگی دارد، اگر هوا سردتر شود و میانگین دمای هوا در کل کشور کم شود و پیرو آن مصرف گاز خانگی افزایش پیدا کند، مجبور به سوزاندن سوخت مایع بیشتر در نیروگاه ها خواهیم شد. در این شرایط نگرانی برای تامین برق کشور وجود خواهد داشت اما هیچ برنامه ای برای تحمیل خاموشی ها در نظر گرفته نشده است؛ در وضعیت فعلی لازم است مدیریت مصرف بیشتری در صنعت برق و گاز کشور اتفاق بیفتد.
به گفته ی ایشان، وقوع خاموشی ها رابطه مستقیمی با میزان مصرف گاز در کشور دارد، اگر هوا سرد شود و میزان مصرف افزایش یابد، این نگرانی وجود دارد که خاموشی اتفاق بیفتد و یا با مشکلاتی مواجه شویم؛ اما تلاش ما این است که با برنامه ریزی شرایط را مدیریت نماییم و مانع وقوع خاموشی ها شویم.
راهکار دولت، افزایش تعرفه پرمصرف ها
در این میان یکی از راهکارهای دولت افزایش تعرفه پرمصرف ها بود تا شاید از این طریق مدیریت مصرف بیشتری صورت بگیرد؛ بطوریکه طبق مصوبه هیئت دولت مشترکانی که در سه پله نخست تعرفه ها قرار گیرند، مصرفشان عادی و متعارف تشخیص داده می شود و هیچ افزایشی در گازبهای این سه پله از مصرف کنندگان داده نشده است، اما پله های بالاتر به تناسب، هر پله ۴۰ درصد نسبت به پله قبل افزوده می شود.
همه مشترکانی که چه در پله نخست تا سوم باشند و چه در پله های بالاتر، چنانچه نسبت به مصرف مشابه سال قبل شان کاهش مصرف داشته باشند (به هر درصد که باشد)، سه برابر آن بعنوان تشویقی به مشترکان در همان قبض بطور خودکار محاسبه و به آنها پرداخت می شود، یا به عبارتی از کل گازبهای آنها کسر می شود، به این معنا که اگر مشترکانی که در پله سوم هستند بتوانند هر مقداری که کاهش مصرف داشتند، افزون بر این که هیچ نرخی برای آنها افزوده نشده از پاداش هم بهره مند می شوند.
اما در مشترکان پله های بالاتر برای نمونه در پله ششم گازبها افزایش می یابد، اما اگر توانستند به اندازه یک پله یا هر درصدی کاهش مصرف نسبت به دوره مشابه قبل داشته باشند، مشمول پاداش خواهند شد و قسمتی از آن افزایش گازبها را با پاداش جبران می کنند و این اتفاق در هر قبضی که بطور معمول ۴۲ تا ۴۵ روزه است تکرار می شود.
این مصوبه از یکم آذر اجرا شد، اما صدور قبض تا آن زمان که در سیستم مکانیزه تعریف شود، چند روزی با تأخیر انجام شده است اما حالا شاید بیش از دو هفته است که قبوض بر طبق قیمت جدید صادر می شوند و برای آن دسته از مشترکانی هم که قبل از این تاریخ (یکم آذرماه) تا پیش از عملیاتی شدن در سیستم بودند، محاسبات در سیستم انجام و در قبض آینده به طور قطع لحاظ می شود.
مشترکان پرمصرف ما که از پله چهارم به بعد هستند، به لحاظ رعایت نکردن برخی از استانداردها چه در تجهیزات و چه در ساختمان، به اجبار در مصارف پلکان چهارم به بعد قرار می گیرند اما شدت اعمال ۴۰ درصد برای مشترکان بدمصرف در پله های بالاتر به شکلی است که در پله دوازدهم مبلغ ۲۰۰۰ تومان گازبهای آنها در هر مترمکعب است و اثری که از نظر مبلغ نهایی در قبوض آنهاست، ۱۳۳ درصد در پله دوازدهم افزایش قیمت دارند، به عبارتی اگر گازبها در اقلیم یک، قبل تر ۲۵۰ هزار تومان در پله دوازدهم بوده، حالا حدود ۵۰۰ هزار تومان می شود.
روزانه معادل چند فاز پارس جنوبی انرژی را هدر می دهیم
هرچند که نتیجه این طرح هنوز مشخص نشده اما وضعیت فعلی مصرف در بخش خانگی گویای عدم توجه جدی به مساله مدیریت مصرف است؛ دمای ۱۸ تا ۲۱ را بعنوان دمای رفاه اعلام شده اما به طور معمول دیده می شود که این دما روی ۲۵ تا ۲۷ درجه می ماند؛ اگر شما محاسبه هر دو درجه معادل یک مترمکعب را بکنید، هر خانه ای ۳ تا ۴ مترمکعب در روز اضافه مصرف می کند؛ ۲۸ میلیون واحد مسکونی و ۲۴ میلیون مشترک در کشور وجود دارد که برخی از اشتراک ها چند واحدی هستند، اگر خانه های خالی و خانه های مناطق گرمسیری را خارج نماییم، روزانه معادل چند فاز پارس جنوبی انرژی را هدر می دهیم.
مدیریت مصرف تنها راه چاره
حمید رضا عراقی - مدیرعامل سابق شرکت ملی گاز ایران با بررسی راهکارهای موجود به ایسنا اظهار داشت: این که گمان شود ذخایر گازی کشور زیاد است و می توان برداشت بالایی داشت، باور درستی نیست و الان باید با ایجاد یک متولی برای بهینه سازی مصرف گاز و استفاده از ابزار قیمت، تکنولوژی، قانون و فرهنگسازی به دنبال حل مشکل باشیم. هر چند ایران ذخایر گازی مطلوبی دارد و فازهای پارس جنوبی نیز درحال توسعه فراگیر هستند و تمام مخازن به کشور تزریق می شود، اما میزان مصرف در کشور عدد بالایی است؛ هم اکنون میزان مصرف حدود ۸۰۰ میلیون متر مکعب در روز بوده و مشکل موجود در صنعت گاز این بوده که از ابتدا سیاست های انرژی بطور کامل مشخص نبوده است.
وی افزود: بطور مثال استراتژی مشخصی برای انتقال برق و یا گاز تعریف نشده و مشخص نشده سوخت مایع در چه بخش هایی باید مورد استفاده قرار بگیرد، با توجه به این که ایران دارای گاز طبیعی است، سیاست کلی دولت و مجلس بر گازرسانی بوده، انصافا نیز این اتفاق افتاده اما متولی بهینه سازی سوخت در کشور مشخص نبوده است. سازمان بهینه سازی مصرف سوخت در کشور فعال است اما تصمیم گیری به جهت اینکه در چه مناطقی گازرسانی صورت بگیرد و یا نحوه مصرف در بخش های مختلف به چه صورتی باشد و یا تصمیم گیری برای بخاری های گازی با راندمان بالا صورت نگرفته است، به اعتقاد من چهار عامل در مصرف سوخت مهمست.
عراقی با اشاره به تاثیر قیمت در مصرف سوخت، اظهار نمود: از اول انقلاب اسلامی به سبب فضایی که در کشور وجود داشت و تا حالا نیز ادامه دارد، سوخت قیمت واقعی پیدا نکرده است، البته منظور از قیمت واقعی این نیست که به دنبال قیمت صادراتی باشیم، بطور مثال در مجلس هفتم بحث تثبیت قیمت ها عنوان شد، یعنی چند سال قیمت هیچ افزایشی نیافت، در صورتیکه در برنامه پنجم و ششم قرار بود سالانه ۱۰ تا ۱۵ درصد قیمت انرژی تغییر کند.
وی با اعلان اینکه پس از قیمت موضوع تکنولوژی اهمیت دارد، زمانی که قیمت گاز ارزان باشد، طبیعتا کسی به دنبال بخاری با راندمان بالا نمی رود، نیروگاه ها خودرا بهینه نمی کنند، صنایع نیز به دنبال راهکارهایی برای صرفه جویی سوخت نمی روند که به کاهش قیمت ها منجر شود چونکه قیمت سوخت در هزینه های صنایع بزرگ همچون، فولاد، پتروشیمی و نیروگاه ها تاثیر چندانی ندارد، اضافه کرد: بنابر این اگر قیمت برمبنای برنامه پنجم تغییر می کرد، تکنولوژی نیز به این عرصه راه پیدا می کرد.
با خواهش، میزان مصرف کاهش نمی یابد
مدیرعامل سابق شرکت ملی گاز ایران افزود: نه فقط قیمت و تکنولوژی روی مصرف تاثیر می گذارد، بلکه فرهنگ نیز یک شاخص مهم بر میزان مصرف سوخت به حساب می آید، در کشور فرهنگ مصرف بهینه وجود ندارد، با صحبت و خواهش میزان مصرف کاهش نمی یابد و باید اقدامات اساسی برای این مساله در نظر گرفته شود. ساختمان ها باید استاندارد باشند علت این که این اتفاق نیز تا حالا نیفتاده این بوده که قیمت اجازه ورود تکنولوژی را نداده است. به سبب گران بودن تکنولوژی، ساختمان ها بدون زیرساخت های لازم راه اندازی شدند و همین مساله سبب هدررفت انرژی در کشور می شود. بهینه سازی انرژی مستلزم قیمت، تکنولوژی و فرهنگ است، در همه جای دنیا انرژی قیمتی دارد که مردم نسبت به آن حساس هستند، در ایران قیمت افزایش نیافت، تکنولوژی وارد نشد، فرهنگ مصرف نیز شکل نگرفت و الان شاهد شرایط موجود هستیم.
وی با اعلان اینکه علاوه بر این سه مورد باید به مساله قانون نیز اشاره نمود، قانون مصرف انرژی در کشور وجود دارد اما اجرا نمی گردد، بدین سبب باید گفت چهار عامل، قیمت، تکنولوژی، فرهنگ و قانون روی میزان مصرف تاثیر دارد و می تواند در وضعیت فعلی کمک رسان باشد، اظهار داشت: مهم ترین اصلی که وجود دارد این است که در کشور سیاست انرژی از شروع انقلاب تا حالا معین نیست.
ضرورت توسعه ذخیره سازی گاز در کشور
معاون سابق وزیر نفت با اشاره به اهمیت و ضرورت ذخیره سازی گاز، اظهار داشت: هم اکنون ذخیره سازی در سرخس و قم انجام می شود اما باید ذخیره سازی افزایش یابد تا در مواقعی در تابستان تزریق و در زمستان بتوانند برداشت کنند اما بازهم مشکل از این طریق برطرف نمی گردد، مشکل دو چیز است، برق و گاز می بایست با همدیگر قیمت گذاری شوند؛ اگر قیمت گاز افزایش یابد، مصرف برق بیشتر می شود و یا برعکس، این در حالیست که اگر برق بیشتر مصرف شود، نیروگاه ها نیاز به گاز بیشتری دارند، بدین سبب اگر قرار باشد قیمت یکی از این دو افزایش یابد، بازهم مصرف گاز افزایش می یابد.
عراقی با اعلان اینکه هم اکنون قیمت برق و گاز در سطح کشور پایین است، اظهار داشت: نباید به قیمت بین المللی برسیم ولی باید طبق برنامه پله به پله تعرفه ها افزایش یابد و دولت نیز به بحث ساختمان سازی برای ایجاد پنجره های دو جداره و پیاده سازی مبحث ۱۹ ساختمان توجه کند و سیاستگذاری انرژی نیز متولی داشته باشد، هم اکنون بخش بهینه سازی انرژی متولی ندارد و همین مساله مشکلاتی را به وجود آورده است.
وی با اعلان اینکه صنعت گاز و برق متولی بهینه سازی نیستند و تنها وظیفه گازرسانی و برق رسانی را برعهده دارند، اظهار داشت: یک نظام، یک سیاست و یا یک بخش باید زیر نظر ریاست جمهوری و معاون اول ریاست جمهوری بطور جدی روی بهینه سازی مصرف انرژی در کشور فعالیت کند، در غیر این صورت گاز و برق در چند سال آینده مشابه سرنوشت آب زاینده رود را پیدا خواهند کرد.
مدیرعامل سابق شرکت ملی گاز ایران افزود: در آن شرایط دیگر کسی نمی تواند مشکل را حل کند، در وضعیت فعلی می توان راه چاره عملی برای شرایط حال حاضر در نظر گرفت، می توان گفت نیروگاه ها ۵۰ درصد با سوخت دوم فعال باشند و یا صنعت سیمان محدودتر شود و یا پتروشیمی ها در زمستان کمتر مصرف کنند اما اگر این سیاست به همین روال ادامه پیدا کند، این مشکل را مانند آب زاینده رود هیچکس نمی تواند حل کند.
ذخایر گازی درحال افت هستند
عراقی با اعلان اینکه این مساله که تصور می شود ذخایر زیادی در زمینه گاز داریم، باور غلطی است، اظهار نمود: ذخایر درحال افت هستند، ذخایر عسلویه در مرحله اوج بودند اما حالا تنها یک فاز باقی مانده و بقیه فازها درحال افت هستند، مخازن ما دو برابر اروپاست اما مصارف ما نیز چند برابر اروپا می شد، مخازن عسلویه با توجه بر برداشت هایی که انجام شده درحال افت است و باید سرمایه گذاری زیادی صورت بگیرد تا بتوان این مخازن را حفظ کرد.
وی افزود: تنها راه اصلی برای گذر از شرایط فعلی بهینه سازی مصرف سوخت در کشور است، با ایجاد متولی برای این مساله و استفاده از ابزار قیمت، تکنولوژی، قانون و فرهنگ می توان راهکارهای مختلفی ایجاد کرد، در آینده دورتر نیز سیاستگذار باید روی پنل های خورشیدی هدف گذاری کند و از پتانسیل های موجود در این عرصه استفاده گردد تا مصرف گاز کاهش و سهم بیشتری به صنایع اختصاص پیدا کند. واقعا درست نیست که گاز را بجای این که به پتروشیمی بدهیم و ارزش افزوده ایجاد نماییم در زمستان ۶۰۰ میلیون متر مکعب به خانواده ها اختصاص دهیم و چاره دیگری نیز وجود نداشته باشد.
منبع: ام آی جی تی
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب