گزارش ام آی جی تی؛
دیپلماسی انرژی در ایستگاه پنجم
به گزارش ام آی جی تی با عنایت به طرح های توسعه ای کشور عمان و نیاز این کشور به واردات گاز، گسترش دیپلماسی انرژی با این کشور در این مقطع زمانی را میتوان فصل جدیدی در روابط دو کشور دانست.
به گزارش ام آی جی تی به نقل از مهر، یکی از مهم ترین اهداف و رویکردهایی که بعد از روی کار آمدن وزارت نفت دولت سیزدهم مورد تاکید واقع شده است، توسعه دیپلماسی انرژی است. بعد از توافقاتی که در حوزه انرژی میان ایران و ترکمنستان (سوآپ گاز)، روسیه، قطر و آمریکای لاتین منعقد شد، حال نوبت به ایستگاه پنجم، یعنی عمان رسیده است. روابط جمهوری اسلامی ایران و سلطنت عمان به علت خصوصیت های اقتصادی، ژئوپلیتیک و سیاسی دو کشور از اهمیت خاصی برخوردار می باشد. ایران و عمان در تنگه هرمز مرز آبی مشترکی با یکدیگر دارند و فاصله دو کشور در این نقطه به ۳۷ کیلومتر می رسد. اهمیت ژئوپلیتیک تنگه هرمز سبب شده تا دو کشور از دیرباز همکاریهای امنیتی برای حفظ امنیت حمل و نقل دریایی از این تنگه داشته باشند. عمان منابع نفت و گاز محدودی در خلیج فارس داراست و در این حوزه گرفتار ضعف های فراوانی است. به همین خاطر جهت جبران نیازمندی های انرژی خود به همسایگانش نیازمند است. مسائل و اختلافات سیاسی و مرزی دو کشور عمان و امارات عربی متحده، سبب شده است تا عمان این خط لوله را محل امنی جهت تأمین نیازهای بلندمدت خود نداند و امارات عربی متحده می تواند از این طریق به اعمال فشار به عمان بپردازد. عمان به دنبال حل این مشکل تنها از یک طریق می تواند اقدام نماید و آن منابع عظیم گازی ایران در شمال این کشور است. سابقه همکاری گازی ایران و عمان ایران اولین بار سال ۱۳۸۳ به تفاهمنامه ای با عمان رسید که طبق آن، از سال ۲۰۰۸ ایران روزانه ۳۰ میلیون مترمکعب گاز را به کشور همسایه صادر می کرد و حجم صادرات تا سال ۲۰۱۲ به ۷۰ میلیون مترمکعب در روز می رسید، با این وجود تحریم های بین المللی مانع از اجرایی شدن این پروژه استراتژیک شد. همچنین، دو کشور سال ۲۰۱۳ به توافق جدیدی رسیدند که باید تا ۱۵ سال روزانه ۲۸ میلیون مترمکعب گاز به عمان صادر می شد. این خط لوله قرار بود در بستر خلیج فارس کار گذاشته شود و بر مبنای ارزیابی های آن زمان، سالانه بیشتر از یک میلیارد دلار درآمد برای کشور به همراه داشت، اما این توافق هم به مرحله اجرا نرسید. در کنار صادرات گاز طبیعی فرصت استفاده از ال ان جی مازاد عمان به منظور تبدیل و صادرات آن هم مطرح بوده است. به قول مهران امیرمعینی، معاون مدیر بین الملل در بازاریابی و عملیات گاز شرکت ملی نفت ایران قرار بر این بود که ما گاز را از راه خط لوله به عمان ببریم و بر مبنای توافق اولیه ای که داریم تبدیل به ال ان جی و به ما تحویل داده شود و خودمان صادر نماییم، البته رقم بالا نیست اما برای ورود به بازار شروع خوبی است. وی رقم گازی را که قرار بود جهت تبدیل به ال ان جی به عمان ارسال شود ۱.۵ میلیون تن در سال یعنی حدود ۶ میلیون متر مکعب در روز عنوان نمود. با این وجود روابط کاری ایران و عمان بعد از فراز و فرودهای بسیار که تشریح آن در این مقال نمی گنجد، به جایی نرسید. تحریم ها و از سویی پیچیده بودن پروژه های اجرایی و مطالعات آن همچون علل این توقف عنوان می شود.
موقعیت خط لوله توافقی ایران و عمان ۳ محور مورد توافق؛ توسعه یکپارچه میدان هنگام، صادرات خدمات فنی مهندسی و تجارت فراورده های نفتی به منظور بهبود روابط دیپلماسی انرژی، جواد اوجی، وزیر نفت در ایام گذشته و قبل از سفر ریاست جمهوری به مسقط، راهی این شهر شد تا درباره موضوعات و ظرفیت های همکاریهای دو کشور صحبت کند. آنطور که مشخص است فعلا درباره مبحث صادرات گاز ایران توافقی نشده است و به قول وزیر نفت ۲ محوری که علی الحساب مورد توافق واقع شده است، اولاً تشکیل کمیته ای فنی به منظور توسعه یک پارچه میدان نفتی مشترک هنگام و ثانیاً صادرات خدمات فنی مهندسی است. وزیر نفت همینطور از بازدید هیأت عمانی از تأسیسات نفتی و گازی ایران و آشنایی با توانمندی سازندگان و پیمانکاران و شرکتهای دانش بنیان به ایران اطلاع داد و اظهار داشت: تجارت و صادرات پتروشیمی و فرآورده های نفتی هم محور سومی بود که مورد مذاکره قرار گرفت و توافق های خوبی روی آنها انجام شد.
جواد اوجی در کنار محمد بن حمد الرمحی، وزیر نفت عمان توسعه یکپارچه میدان مشترک؛ فتح بابی در توسعه صیانتی میادین نفتی مبحث یکپارچه سازی میدان نفتی و بهره برداری مشترک از آن همانطور که وزیر نفت هم تصریح کرده، در منطقه بی سابقه است. البته این ایده ای است که توسط کارشناسان به منظور توسعه میادین مشترک میان کشورهایی که گرایشات سیاسی همسو دارند سفارش می شود. البته عقد قراردادهای تأمین مالی، بهره برداری و تقسیم سود آن نیازمند ساختارهای حقوقی پیشرفته ای است که باید به دقت بررسی شود. با این وجود شیوه بهره برداری یکپارچه و مشترک برای کشور ایران که با ۲۸ میدان نفتی مشترک، یکی از پرچالش ترین کشورها در ارتباط با این مورد است، به شدت بهینه و صیانتی است و در صورتیکه توافقنامه با عمان موفقیت آمیز باشد، میتوان آنرا آغازی بر بکارگیری این شیوه در سایر میادین گذاشت. تشریح تولید، مصرف و استراتژی تجاری گاز عمان در ارتباط با ظرفیت تولید و مصرف گاز کشور عمان، ندا علم الهدی، پژوهشگر مؤسسه مطالعات انرژی در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: برطبق آخرین آمار کل تولید گاز عمان از میادین مستقل و همراه این کشور جمعاً به میزان حدود ۳۶ میلیارد متر مکعب در سال ۲۰۲۰ و ۳۸ میلیاردمترمکعب در سال ۲۰۲۱ رسیده است. ۱/۱۴ میلیارد مترمکعب در سال ۲۰۲۰ صادرات ال ان جی صورت گرفته و پیشبینی می شود که در سال ۲۰۲۱ میزان صادرات ال ان جی به ۱۵.۱ میلیارد مترمکعب برسد. وی ادامه داد: تمرکز عمده تولید آتی عمان بر محور توسعه میدان گاز تایت میدان خزان مکرم بوده که با شروع توسعه فاز دوم آن، تولید گاز عمان به ۱/۴۰ میلیارد متر مکعب در سال ۲۰۲۳ خواهد رسید اما بعد از آن به تدریج پیشبینی می شود به علت عدم سرمایه گذاری در اکتشاف، به صورت مداوم کاسته شده و به ۴/۳۲ میلیارد مترمکعب در سال ۲۰۳۰ برسد. وی ضمن اشاره به مصرف گاز کشور عمان تصریح کرد: در سال ۲۰۲۰ میزان تولید برق از گاز طبیعی به میزان ۶۴/۳۴ تراوات ساعت رسیده بدین مفهوم که ۹/۹۶ درصد از تولید برق به واسطه گاز طبیعی ساخته شده است. به علت سیاستهای صنعتی شدن و برنامه های توسعه پتروشیمی برای متنوع سازی اقتصاد کشور و هم افزایش نقش گاز طبیعی در تأمین تقاضای برق (همراه با عدم کارایی مصرف برق) انتظار می رود که مصرف داخلی گاز این کشور از ۸/۲۲ میلیارد مترمکعب در سال ۲۰۲۰ به ۶/۳۱ میلیارد مترمکعب در سال ۲۰۳۰ افزایش یابد. رشد تقاضای داخلی گاز این کشور در ده سال آینده به صورت میانگین ۳ درصد در سال برآورد می شود. این مورد می تواند اختصاص گاز تولید داخلی به بخش ال ان جی را کم کند تا جوابگوی تقاضای فزاینده بخش برق و صنعت این کشور به گاز باشد. علم الهدی در ارتباط با صادرات گاز عمان اظهار داشت: عمان یک صادر کننده کوچک گاز طبیعی است. افزایش تولید داخلی و سرمایه گذاری، عمان را قادر می سازد صادرات خالص را به بالاترین میزان پیشبینی ۹/۱۴ میلیارد مترمکعب در سال ۲۰۲۲ برساند. بعد از آن، صادرات به صورت قابل توجهی کاسته می شود و به ۹/۶ میلیارد متر مکعب در سال ۲۰۲۷ و ۸/۰ میلیارد متر مکعب در سال ۲۰۳۰ می رسد. پیش بینی واردات ۱۲ میلیارد مترمکعب گاز طبیعی عمان در سال ۲۰۳۰ وی ادامه داد: از آنجائیکه عمان حالا به سمت واردات گاز از راه خط لوله رفته است، پیشبینی می شود که تا سال ۲۰۳۰ میزان واردات گاز طبیعی از راه خط لوله به میزان صادرات ال ان جی نزدیک شود بگونه ای که در سال ۲۰۳۰ میزان واردات گاز طبیعی از راه خط لوله ۱۲ میلیاردمترمکعب خواهد بود و میزان صادرات ال ان جی ۸/۱۲ میلیارد مترمکعب گردد. به قول علم الهدی حدود ۵۵% از تولید گاز در جهت تأمین تعهدات قراردادی دراز مدت عمان در برابر اسپانیا و چندین کشور آسیایی همچون ژاپن و کره جنوبی انجام می شود. صادرات خدمات فنی مهندسی با نگاهی به آینده انرژی عمان / تجدیدپذیرها در صدر سیاست ها است این پژوهشگر حوزه دیپلماسی انرژی درباره ظرفیت صادرات خدمات فنی مهندسی که همچون محورهای مورد توافق دو کشور بوده است، اظهار داشت: در این حوزه باید اشاره داشت که ابتدا باید به برنامه ها و سیاستهای این کشور توجه گردد چونکه بدون دانش در مورد اهداف و سیاستهای آتی کشور مورد نظر نمی توان بازارسازی مناسبی عرضه داد. مطابق با سیاست انرژی عمان، قیمت گذاری جدید و افزایش قیمت بعنوان عاملی برای سرمایه گذاری در توسعه منابع گاز، بخصوص در پروژه های پیچیده و پرهزینه مانند خازان استفاده می شود. وی خاطرنشان کرد: از آنجائیکه کشور عمان واردکننده گاز از راه خط لوله می باشد تلاش دارد که مصرف داخلی خویش را به سمت توسعه انرژی های تجدیدپذیر هم سوق دهد.
در ژانویه ۲۰۱۸، شورای منابع مالی و انرژی دولت، سیاست متنوع سازی سوخت را تصویب کرد که اهداف زیر را برای بخش برق تعیین می کند:
• انرژی های تجدیدپذیر تا سال ۲۰۲۵ حداقل ۱۰% از انرژی الکتریکی را تولید می کنند.
• از زغال سنگ برای تأمین سوخت حداکثر ۳۰۰۰ مگاوات ظرفیت تولید تا سال ۲۰۳۰ استفاده خواهد شد.
• بهبود بهره وری مصرف گاز در بخش برق.
• مطالعه منابع جایگزین برای تولید برق مانند گاز وارداتی.
• این سیاست یک گام اساسی در جهت تأمین نیازهای سوخت مورد نیاز برای پشتیبانی از توسعه مستمر بخش برق است. این بیانیه ۷ ساله برنامه های تحقق این اهداف سیاست را با تاثیر فوری مشخص می کند و می خواهد تا سال ۲۰۲۵ ۲، ۶۵۰ مگاوات از ظرفیت نصب شده پروژه های انرژی تجدید پذیر (RE) را توسعه دهد. علم الهدی افزود: در نتیجه از آنجائیکه توسعه میدان گاز تایت میدان خزان مکرم بخصوص در فازهای ۲ و ۳ می تواند در اواسط دهه ۲۰۲۰ تولید گاز عمان را به پیک خود (۴۰ میلیارد متر مکعب) برساند اما بعد از آن به میزان ۱۰-۷ میلیارد متر مکعب کاهش تولید خواهد داشت. با عنایت به رشد تقاضای داخلی گاز، عمان به دنبال واردات گاز از راه خط لوله می باشد در سال ۲۰۳۰، کشور عمان به ۱۲ میلیارد متر مکعب واردات گازی نیاز خواهد داشت تا واحدهای ال ان جی خویش را فعال نگاه دارد. وی با تاکید بر این که گزینه های جدی واردات گازی عمان، امارات متحده عربی، قطر و ایران هستند، اضافه کرد: کشور قطر از راه افزایش ظرفیت خط لوله دلفین به امارات از ۲۱ میلیارد مترمکعب به ۳۳ میلیاردمترمکعب و توسعه آن به عمان، کشور امارات در آینده از راه توسعه میدان گازی جبل علی و ایران از راه راه اندازی خط لوله گزینه های محتمل برای عرضه گاز به عمان می باشند. بنابراین ورود ایران دراین مقطع زمانی و انتقال دانش خدمات فنی و مهندسی می تواند در بخش های بالادست و پایین دست نفت در صنعت عمان در قالب اهداف کشور مورد نظر گام های اساسی بردارد و حضور در این بازار با عنایت به پتانسیل هایی که کشور عزیزمان ایران در این سالهای تحریم کسب کرده حتما و اساسا کاربرد برای کشور عمان خواهد داشت. استراتژی های ایران در صورت کاهش تحریم ها / گزینه سوآپ گاز روسیه به عمان پژوهشگر مؤسسه مطالعات بین الملل انرژی خاطرنشان کرد: در شرایطی که امکان کاهش تحریم های ایران در ماه های آتی وجود داشته باشد، با عنایت به وجود پتانسیل صادرات گاز به عمان بر طبق توافقات صورت گرفته، مناسب می باشد بر طبق اسناد بالادستی این گزینه فعال گردد. این گزینه می تواند پتاسیل بالقوه ای به منظور افزایش سهم ایران در تجارت منطقه ای و جهانی مدّنظر قرار گیرد. وی ادامه داد: گزینه مشارکت سهم ایران در تولید ال ان جی تأسیسات عمان از راه تأمین خوراک این واحدها هم می تواند گزینه مورد بررسی جمهوری اسلامی ایران در تعاملات گازی با عمان در شرایط برطرف شدن تحریم ها شود. این کارشناس انرژی در انتها تاکید کرد: در شرایطی که گزینه سوآپ گاز روسیه از ایران هم مطرح است این امر می تواند منجر به این شود که ایران به گزینه های فعال با کشورهای همسایه و صادرات به کشورهایی نظیر عمان را در صدر برنامه های خود داشته باشد.
منبع: migtco.ir
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب