بنزین یا خودرو های فرسوده مقصر آلودگی هوا كیست؟
ام آی جی تی: این روزها كلاف آلودگی هوای تهران بیش تر از همیشه در هم تنیده شده و بنظر می رسد كه برخی بجای پیدا كردن راهكار بیشتر به دنبال یافتن مقصر هستند و هر روز توپ این ماجرا در زمین یك سازمان انداخته می شود.
به گزارش ام آی جی تی به نقل از ایسنا، حالا متهم ردیف اول آلودگی هوای تهران بنزین توزیعی در كشور است و این در شرایطی است كه مسئولان نفتی پر و پاقرص پشت كیفیت بنزین ایستاده اند تا جایی كه روز گذشته هم دو اطلاعیه در اینباره از جانب شركت پالایش و پخش فراورده های نفتی منتشر گردید.
در اطلاعیه های مذكور تاكید شده بود كه "علیرغم توضیحات مكرر ماه های اخیر پیرامون كیفیت بنزین تولیدی و توزیعی در كشور بخصوص در كلان شهرها به تازگی و به دنبال آلودگی روزهای گذشته باردیگر ابهاماتی بوجود آمده و حتی نمایندگان مجلس شورای اسلامی موضوعاتی مطرح كرده اند.
بر اساس گزارش منتشره توسط شركت كنترل كیفیت هوای تهران، منشأ بیشتر از ۸۰ درصد از آلودگی وسائل نقلیه شهر تهران مربوط به كامیون ها، اتوبوس ها و مینی بوس ها گزارش شده كه از قضا سوخت مصرفی هیچكدام از آنها بنزین نیست؛ بنابراین مرتبط دانستن آلودگی هوا با بنزین به طور كامل رد می شود.
از جانب دیگر طبق گزارشات روزانه سایت شركت كنترل كیفیت هوای تهران، حتی در آلوده ترین روزهای هفته گذشته، شاخص آلایندگی SOx كه بخشی از آن می تواند ناشی از گوگرد موجود در بنزین باشد، در حدود ۱۵ بوده كه بسیار پایین تر از حد مجاز آن یعنی ۵۰ بوده است. این امر نشان دهنده كیفیت بالای سوخت توزیعی شامل بنزین و گازوئیل در كلانشهر تهران است.
علاوه بر توزیع روزانه بنزین با كیفیت و با میزان گوگرد زیر ۵۰ پی پی ام مطابق استاندارد یورو ۴ هم اكنون نفت گاز یورو ۴ در هشت كلانشهر كشور و كل استان تهران و ۳۲۰ جایگاه در جاده های اصلی مواصلاتی كشور توزیع می شود.
بخش عمده ای از آلودگی هوای تهران و اغلب كلان شهرها مربوط به ذرات معلق كمتر از ۲.۵ میكرون است. یكی از مهمترین عناصر تشكیل دهنده ذرات معلق هوا، كربن است. به واقع بخش كربن دار ذرات معلق بعنوان یكی از زیان بارترین تركیبات موجود در ذرات معلق از نظر تأثیر بر سلامتی به حساب می آید. این بخش به صورت كلی به دو قسمت كربن آلی (OC) و كربن معدنی (EC) تقسیم بندی می شود.
كربن آلی شامل عناصری همچون هیدروكربن ها حلقوی (PAHs)، آلكان ها و اسیدهای آلی می شود و منبع آنها وسایل نقلیه، احتراق سوخت های فسیلی، احتراق چوب، تجزیه گیاهان و واكنشهای فوتوشیمیایی است. با عنایت به مشخص بودن میزان آروماتیك و بنزن و اولفین های موجود در بنزین طبق استاندارد آلاینده كربن آلی بخش كوچكی از ذرات معلق را تشكیل خواهد داد.
اما كربن معدنی كه به دوده اطلاق می شود و مهمترین منبع آن احتراق ناقص سوخت های فسیلی وسایل نقلیه بنزینی و دیزلی است بخش بزرگی از ذرات معلق موجود را تشكیل می دهد.
طی هفته های گذشته، سازمان ملی استاندارد و سازمان حفاظت محیط زیست بعنوان دستگاه های متولی كنترل و نظارت بر استاندارد سوخت، به دفعات بنزین توزیعی در كشور را مطابق استاندارد دانسته اند.
بازرسان و ناظرین سازمان های ملی استاندارد و محیط زیست به صورت مستمر و روزانه به نمونه برداری و آزمایش سوخت توزیعی در كشور اقدام نموده و در صورت خارج بودن كیفیت سوخت از استانداردهای تعیین شده سریعا مراتب را به مراجع قانونی گزارش می كنند. علاوه بر این بازرسان شركت ملی پخش هم قبل از توزیع سوخت بارها مبادرت به انجام آزمایشات مختلف كرده و در صورت مغایرت هریك از پارامترهای زیست محیطی سوخت با استانداردهای تعیین شده از توزیع آن جلوگیری می كند".
در عین حال این شركت در اطلاعیه دیگر كه شب گذشته منتشر كرد، جزئیات تولید ۹۱ میلیون لیتر بنزین عاری از گوگرد را در هفت پالایشگاه كشور تشریح و اعلام نمود: " الان ۹۱ میلیون لیتر از ۱۱۲ میلیون لیتر ظرفیت بنزین تولیدی كشور كه در پالایشگاه های ستاره خلیج فارس (۴۵ میلیون لیتر)، امام خمینی شازند (۱۶ میلیون لیتر)، اصفهان (۱۲ میلیون لیتر)، بندرعباس (۶ میلیون لیتر)، تبریز (۳ میلیون لیتر)، تهران (۶ میلیون لیتر) و لاوان (۳ میلیون لیتر) تولید می شود عاری از گوگرد است. همینطور ۷۹ میلیون لیتر از كل بنزین تولیدی، به لحاظ تمام مولفه های زیست محیطی شامل گوگرد، بنزن، آروماتیك و الفین، دارای استاندارد یورو ۴ است.
در مورد نفت گاز هم علاوه بر هشت كلانشهر در ۳۲۰ جایگاه منتخب مواصلاتی كشور نفت گاز یورو با گوگرد زیر ۵۰ پی پی ام توزیع می شود كه این تعداد جایگاه دو برابر تعهد قانونی وزارت نفت برای توزیع نفت گاز یورو است.
در نتیجه این اقدامات وزارت نفت، شاخص AQI برای آلاینده SOx (ناشی از گوگرد موجود در سوخت) كه حد مجاز آن برای هوای پاك ۵۰ در نظر گرفته شده است، هیچگاه حتی در آلوده ترین روزهای تهران به بیشتر از ۱۵ نمی رسد كه نشان دهنده عملكرد مؤثر این وزارت خانه در تولید و توزیع سوخت پاك است."
هر موتورسیكلت غیر استاندارد به اندازه ۷ خودرو آلودگی ایجاد می كند
اخیرا هم بیژن زنگنه - وزیر نفت - در پاسخ به این كه چه میزان از آلودگی هوای تهران به كیفیت بنزین باز می گردد اظهار داشت كه محیط زیست قبلاً اعلام نموده است كه تأثیر كیفیت بنزین بر آلودگی هوا بسیار ناچیز است. از طرفی نوع بنزین هم مساله نیست بلكه موتور سیكلت های غیر استانداردی است كه آلودگی ایجاد می كنند و آن طور كه گفته می شود هر موتورسیكلت غیر استاندارد به اندازه ۷ خودرو آلودگی بوجود می آورد و تعدادی زیادی موتورسیكلت داریم كه استاندارد نیستند. همینطور در شهرهای بزرگ بنزین و گازوئیل یورو توزیع می شود اما فعلا این مشكل نیست.
سوخت خوب با احتراق بد، آلایندگی ایجاد می كند
البته این صحبت ها در حالی مطرح شده كه علیرضا صادق آبادی - مدیر عامل شركت ملی پالایش و پخش فراورده های نفتی - اعلام نموده است آلودگی هوا به هیچ وجه ناشی از سوخت نیست و ما با استانداردهای بین المللی می توانیم این مبحث را اثبات نماییم.
وی مشكل اصلی در بحث آلودگی را نشناختن راه های درمان آن عنوان نمود و اظهار داشت: تا زمانی كه درد را درست تشخیص ندهیم، نمی توانیم مشكل را حل نماییم و در بحث كیفیت سوخت هم این یك واقعیت است كه سوخت خوب با احتراق بد، آلایندگی بوجود می آورد.
او با تاكید بر این كه بنزین توزیعی در كشور به صورت دائم پیش و بعد از توزیع توسط وزارت نفت، شركت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی، سازمان ملی استاندارد و سازمان های بازرسی مورد نظارت قرار می گیرد، اظهار داشت: اگر گوگرد بنزین تولیدی در كشور تا این حد بالاست، پس واحدهای گوگردزدایی در پالایشگاه ها با این حجم از سرمایه گذاری و تاسیسات چه می كنند؟
خودروسازان به جای لابی، قانون هوای پاك را اجرا كنند
در این بین خودروسازان هم زیر ذره بین قرار گرفته اند تا جایی كه عباس شاهسونی - رئیس گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم مركز سلامت محیط و كار وزارت بهداشت - بر ضرورت اجرای قانون هوای پاك بخصوص از جانب خودروسازان تاكید كرده و واعلام كرده است كه مهم ترین منابع آلاینده تهران كامیون ها و موتورسیكلت ها و وسایل نقلیه شخصی هستند.
وی با اشاره به راهكارهایی كه در بلندمدت برای كاهش آلودگی هوای تهران باید مورد توجه قرار گیرد، اظهار نمود: باید قانون هوای پاك و آئین نامه های آن كه مصوب شده اند، اجرایی شود كه اجرای درست آنها می تواند وضعیت آلودگی هوا را بهبود بخشد. در عین حال خودروسازها باید كیفیت خوردروها را از نظر مكانیزم حذف آلاینده ها بهبود دهند. موتورسیكلت سازها هم به جای این كه هر روز به دنبال لابی باشند و بخواهند قانون هوای پاك را دور بزنند، اگر قانون را اجرا كنند، این مشكل هم حل می شود. متاسفانه هم خودروسازها و هم موتورسیكلت سازها دائما به دنبال دور زدن قانون هوای پاك هستند.
وی تصریح كرد: اگر ماده هشت قانون هوای پاك در خصوص این كه هرگونه تردد خودرو های فرسوده، خرید و فروش و بیمه كردن خوردروهای فرسوده ممنوع می باشد، اجرایی شود، بحث نصب فیلتر دوده بر روی كامیون ها و وسایل نقلیه جدی گرفته شود و شاهد بهبود كیفیت سوخت باشیم، این معضل هم حل می شود.
مهم ترین منابع آلاینده تهران به تاكید شاهسونی، كامیون ها و موتورسیكلت ها و وسایل نقلیه شخصی هستند كه اقدامات مربوط به آنها به وزارت صمت بازمی گردد. ماده 10 قانون هوای پاك می گوید، وزارت نیرو سالانه باید ۳۰ درصد برق كشور را از انرژی پاك و تجدیدپذیر ایجاد كند، باید مشخص شود كه این قانون كه در سال ۹۶ ابلاغ گردیده تابحال چقدر اجرایی شده است. ازاین رو باید به اجرای این قوانین رو بیاوریم.
انتقاد از نقش مافیای خودروسازی در آلودگی هوا
اما عیسی كلانتری - رئیس سازمان حفاظت محیط زیست - هم با اشاره به آلودگی تهران اظهار داشت: مافیای خودروسازی آنقدر توان مالی دارند كه تصمیم گیران را خریداری كنند، پس بطور قطع با چنین شرایط جوی و ایستایی هوا مواجه می شویم. زمانی كه از ایران خودرو چهار خودرو به سازمان حفاظت محیط زیست هدیه می كنند، به مفهوم این است كه هوای آلوده داشته باشیم و میلیون ها نفر آن را استشمام كنند.
تحریم و بنزین یورو۴، مانع تولید خودروی یورو ۵
با این وجود احمد نعمت بخش - دبیر انجمن خودروسازان ایران - اظهار نمود: فعلا به علت آماده نبودن زیرساخت ها بخصوص عدم تولید و توزیع سوخت یورو ۵، امكان تولید خودروی سواری با استاندارد آلایندگی یورو ۵ وجود ندارد.
به قول وی، طبق قانون قبلی باید از آغاز سال جاری (۱۳۹۸)، استاندارد آلایندگی خودرو های سواری به یورو ۵ ارتقا می یافت كه پارسال با ارسال نامه ای به وزیر صنعت، معدن و تجارت، به دو دلیل آماده نبودن زیرساخت های لازم بخصوص عدم تولید و توزیع سوخت بنزین یورو ۵ و همینطور تحریم ها و مشكلات ناشی از آن، خواهان به تعویق افتادن اجرای این استاندارد تا آخر تحریم ها شدیم.
وی با بیان این كه به دنبال این مورد هیات دولت با تعویق یك ساله استاندارد یورو ۵ موافقت نمود، تصریح كرد: بدین ترتیب ارتقای استاندارد آلایندگی خودرو ها به یورو ۵، به ابتدای سال آینده (۱۳۹۹) موكول شد.
دبیر انجمن خودروسازان ایران افزود: هم اكنون عدم تولید و توزیع بنزین یورو ۵ سبب شده خودرو های وارداتی با استاندارد یورو ۵ هم به علت استفاده از سوخت یورو ۴، گرفتار مشكلات عدیده شده و به صورت مكرر به تعمیرگاه ها رجوع كنند. در این شرایط بدیهی است كه وزارت نفت از آغاز سال آینده، امكان تولید و توزیع سراسری بنزین یورو ۵ را ندارد؛ ازاین رو بدیهی است كه خودروسازان هم نمی توانند آلایندگی خودرو های سواری را به یورو ۵ ارتقا دهند چونكه سوخت مورد نیاز آنها تولید و توزیع نمی شود؛ ضمن اینكه تحریم ها هم مشكل مضاعف دیگری در این راه هستند.
تكلیف خودرو های فرسوده چه می شود؟
به نظر می آید با این اوصاف مشكل از خودرو های فروسوده هم هست؛ آنطور كه اعلام شده هم اكنون یك میلیون و ۵۰۰ هزار خودروی فرسوده و ۹ میلیون و ۵۰۰ هزار موتورسیكلت فرسوده در كشور تردد می كند كه این خودرو ها آلودگی زیادی دارند. این در شرایطی است كه در دولت یازدهم و طبق مصوبه هیات وزیران، خودروساز داخلی باید در ازای تولید هر خودرو با مصرف سوخت بالای هشت و نیم لیتر، یك خودرو فرسوده از رده خارج می كرد.
این مصوبه اصلاحیه خورد و قرار شد خودروساز در ازای تولید خودرو با مصرف سوخت بین هشت تا ۱۰ لیتر، یك خودرو را اسقاط كند و در ازای تولید خودروی با مصرف سوخت ۱۰ لیتر به بالا، دو خودروی فرسوده را از رده خارج كند.
این مصوبه در در ابتدای دولت دوازدهم، حذف و ماجرا كلاً به فراموشی سپرده شد اما مجلس شورای اسلامی در این عرصه ورود كرده و با شرایط جدید، برای خودرو های داخلی هم طرح اسقاط احیا شد، چون این معقول نبود كه در قبال واردات خودرو های خارجی كه دارای استانداردهای روز دنیا هستند؛ اسقاط داشته باشیم، اما خودرو های داخلی از اسقاط مصون باشند.
قانون جدید دولت هم این بود كه كارت سوخت به خودرو های فرسوده تعلق نگیرد، در همین راستا در ابتدا، یك كارگروه برای آن تشكیل و در نهایت تصمیم قطعی در اینباره گرفته شد و برپایه آئین نامه هیات دولت، كارت سوخت خودرو های دارای شرایط فرسودگی ابطال می شود.
به صورت كلی برپایه آئین نامه هیات دولت خودرو های سواری شخصی با عمر ۲۵ سال، سواری دولتی با عمر ۱۵ سال، تاكسی با عمر ۱۰ سال، مینی بوس با عمر ۱۵ سال، اتوبوس درون شهری با عمر ۱۰ سال، اتوبوس برون شهری با ۱۵ سال، كامیون و كشنده با ۱۵ سال عمر، وانت با ۱۵ سال، موتورسیكلت با ۱۰ سال و سایر وسائل نقلیه با گذشت ۲۵ سال از تاریخ ساخت بعنوان خودروی فرسوده و از رده خارج محسوب می شوند. برپایه این تصمیم كه از سال ۱۳۸۸ تابحال در جریان است، تمام وسائل نقلیه ای كه شامل این قانون می شوند، امكان برخورداری از كارت سوخت را ندارند و باید از سهمیه آزاد بنزین استفاده كنند.
البته به جز این، دولت برنامه هایی را برای تاكسی های فرسوده و خودرو های دولتی در نظر گرفته تا شاید از این طریق بتوان میزان آلودگی ها را در پایتخت در حد قابل توجهی كم كرد.
منبع: ام آی جی تی
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب