گزارش ام آی جی تی به نقل از مهر؛
خطر بزرگ بیخ گوش صادرات گاز، ایران خارج از گود تركیه ماند
ام آی جی تی: نگاهی به بازارهای صادرات گار منطقه نشان داده است در صورت تداوم سیاست های فعلی، بازارهای منطقه از دسترس ایران خارج خواهد شد.
به گزارش ام آی جی تی به نقل از مهر، ایران با ۱۵ كشور مرز آبی و خشكی مشترك دارد كه اغلب این كشورها فاقد ذخایر بالای گازی بوده و برای تامین نیازهای خود چه در تولید برق و حتی تزریق گاز به مخازن نفتی خود نیازمند گاز ایران هستند. تركیه یكی از كشورهای مهم و اثرگذار در منطقه است كه تنها یك قرارداد با ایران دارد كه عمر این قرارداد ۶ سال دیگر تمام می شود. ظرفیت صادرات گاز ایران به تركیه ۱۰ میلیارد متر مكعب در سال است كه البته این رقم هیچگاه محقق نشد و همواره بین ۷ تا ۹ میلیارد متر مكعب در سال، صادرات گاز به ثبت رسیده است. تركیه به علت نزدیكی به اروپا یكی از مسیرهای دسترسی به قاره سبز است، اما اختلافاتی نظیر تخفیف های درخواستی از جانب این كشور و البته مبحث حق ترانزیت، مذاكرات را در شرایط سختی قرار داده است. در دولت یازدهم بود كه وزیر انرژی تركیه از تمایل كشورش برای دو برابر كردن واردات گاز از ایران سخن گفت و حتی رجب طیب اردوغان در سفری به تهران، این مورد را با حسن روحانی در بین گذاشت. ترك ها به استناد قیمت گاز تحویلی از روسیه و آذربایجان، خواهان تعدیل قیمت شده و به ایران پیشنهاد دادند با تعدیل ۲۰ درصدی قیمت می توان تجارت گاز با تركیه را به دو برابر افزایش داد. این پیشنهاد با مخالفت وزارت نفت همراه شد و در همان زمان، خبرهای موثقی درباره جدی شدن افزایش واردات تركیه از روسیه و آذربایجان شنیده شد كه بر شدت نگرانی ها افزود.در همین حال تركیه از ایران بدلیل بالابودن نرخ گاز صادراتی شكایت نمود. جریمه ۲ میلیارد دلاری ایران علی حسینی، كارشناس بازار گاز در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به اینكه در صورتیكه ایران به تخفیف ۲۰ درصدی قیمت گاز رغبت نشان می داد تركیه شكایت خود از ایران را پس می گرفت، اظهار داشت: این درحالی است كه با به بن بست رسیدن مذاكرات، دادگاه ایران را به علت گران فروشی گاز به بازگرداندن دو میلیارد دلار محكوم نمود. بر مبنای حكم داوری بین المللی، از بهای گاز ایران ۱۳.۳ درصد كاسته شد. تركیه كه با پاسخ منفی ایران برای تخفیف در نرخ جهت افزایش دو برابری واردات گاز مواجه گردید به سراغ آذربایجان، روسیه و حتی كردستان عراق رفت تا هم نیازهای گازی خویش را تامین كند و هم تبدیل به هاب گازی منطقه شود. نگاهی به روند مصرف گاز تركیه نشان داده است این كشور در سال قبل بیشتر از ۵۵ میلیارد متر مكعب گاز مصرف كرده است. این در شرایطی است كه این كشور در سال ۲۰۰۸ میلادی كمتر از ۳۷ میلیارد مترمكعب گاز مصرف می كرده است و جهش وارداتی آن نشان داده است ترك ها برنامه ویژه ای برای گاز دارند. این كشور در سال ۱۹۹۵ میلادی پایین ترین میزان واردات خویش را داشته است، كمتر از ۷ میلیارد متر مكعب.
آمار موجود نشان داده است مصرف گاز تركیه در سال ۲۰۱۷ میلادی بیشتر از ۱۶ درصد یعنی بیشتر از ۹ میلیارد متر مكعب افزایش یافته است، به بیان ساده تر تركیه طی یك سال به اندازه واردات از ایران، افزایش مصرف داشته است.حدود ۳۷ میلیارد متر مكعب از گاز مصرفی تركیه برای تولید برق استفاده می گردد. رشد روزافزون سهم روسیه در بازار گاز تركیه در سال ۲۰۱۷ میلادی، سهم ایران از بازار تركیه ۹ میلیارد متر مكعب بوده است و روسیه با تامین ۲۹ میلیارد متر مكعب رتبه نخست را بین تامین كنندگان گاز تركیه به خود مختص كرده است. نگاهی به تركیب صادركنندگان گاز به تركیه نشان داده است روسیه با تامین ۵۱.۹۳ درصدی نیازهای این كشور رتبه نخست را به خود اختصاص داده و بعد از این كشور، الجزایر و نیجریه مجموعا سهم ۱۹.۴۸ درصدی را به خود اختصاص داده اند. بعد از این كشورها ایران با سهم ۱۶.۷۴ درصدی قرار گرفته و بعد از آن، آذربایجان با سهم ۱۱.85 درصدی قرار دارد.
با این حال، چند هفته پیش ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه با سفر به تركیه، در مراسمی به همراه اردوغان خط لوله ترك استریم را افتتاح نمود كه می تواند سالانه ۳۱.۵ میلیارد مترمكعب گاز به تركیه برساند. این خط لوله یك هزار و ۱۷۵ كیلومتر طول دارد كه حدود هزار كیلومتر آن از اعماق دریای سیاه می گذرد و مابقی آن در بخش خشكی تركیه قرار دارد. نكته جالب اینجاست كه توافق اولیه برای امضای قرارداد در سال ۲۰۱۶ میلادی رقم خورد و در سال ۲۰۱۷ میلادی قراردادی برای این منظور بین طرفین به امضا رسید و هزار كیلومتر خط لوله دریایی طی یك سال ساخته شد. گازپروم در سال ۲۰۱۷ میلادی وعده داده بود این خط لوله از سال ۲۰۱۹ میلادی كار خویش را آغاز كند كه به احتمال فراوان چنین هم خواهد شد. هم اكنون این پروژه در دو خط پیشرفت می كند. یكی از این خطوط، به شبكه توزیع گاز طبیعی تركیه متصل خواهد شد و دیگری هم گاز مورد نیاز اروپا را تامین خواهد نمود. افتتاح بخش دریایی خط لوله تركیش استریم با حضور پوتین و اردوغان
این خط لوله در حالی بزودی شروع به كار می كند كه ایران در سال ۲۰۰۸ میلادی تفاهم نامه ای را برای افزایش صادرات گاز به میزان ۲۰ میلیارد مترمكعب در سال با تركیه امضا كرد و تفاهم نامه مذكور در اوایل دولت دهم تبدیل به یك موافقت نامه شد كه ۷۷ درصد سرمایه گذاری آن بر عهده تركیه و ۲۳ درصد بر دوش شركت ملی گاز ایران بود؛ كل هزینه این پروژه ۹۸۰ میلیون یورو به ثبت رسیده بود اما این پروژه هیچگاه به مرحله اجرا نرسید. جمهوری آذربایجان و خط لوله تاناب از جانب دیگر تركیه از سال ها پیش برای افزایش واردات گاز از میدان شاه دنیز جمهوری آذربایجان، صاحب ۳۰ درصد سهام كنسرسیومی شده است كه این میدان را توسعه می دهد و می خواهد بخشی از نیازهای آینده خویش را از این طریق پوشش دهد. خرداد ۹۷ بود كه اولین فاز كریدور گاز جنوبی راه اندازی شد و اردوغان و الهام علی اف رئیس جمهور آذربایجان روبان آنرا قیچی كردند. اردوغان خط لوله تاناب را «جاده ابریشم انرژی» توصیف كرد. به قول رئیس جمهوری تركیه، ظرفیت اولیه خط لوله ترانس آناتولی انتقال ۱۶ میلیارد مترمكعب گاز در سال است كه ۶ میلیارد مترمكعب آن به تركیه و بقیه هم به اروپا انتقال خواهد یافت. به بیان ساده تر، آذربایجان تا سال آینده ۱۲ میلیارد مترمكعب از نیاز تركیه را پوشش خواهد گرفت و ایران را پشت سر خواهد گذاشت. افتتاح خط لوله تاناپ در باكو
به گزارش ام آی جی تی به نقل از مهر، با عنایت به اینكه قرارداد صادرات گاز ایران به تركیه در انتها سال ۲۰۲۵ میلادی منقضی می شود، به نظر می آید شرایط تمدید این قرارداد خیلی سخت خواهد بود چون كه رقبای منطقه ای ایران در حال حداكثر سازی صادرات به تركیه هستند. این در شرایطی است كه حتی شركت روسنفت روسیه هم می خواهد با توسعه میادین گازی كردستان عراق، گاز این منطقه را به تركیه صادر كند. در این میان معلوم نیست استراتژی ایران برای تمدید قرارداد خود با تركیه و افزایش میزان صادرات چیست.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب